Cộng đồng người chuyển giới gặp vô vàn thử thách, khó khăn trên hành trình tìm lại chính mình. Không chỉ vì những cơn đau thấu trời sau những cuộc phẫu thuật phức tạp, định kiến từ xã hội mà còn bởi thiếu các quy định giúp bảo vệ quyền cho những người chuyển giới, trong đó có những quyền được ghi nhận tại Bộ Luật dân sự 2015. Bộ Y Tế đang xây dựng dự thảo Luật chuyển đổi giới tính và dự tính dự thảo sẽ được trình lên Quốc Hội phê duyệt vào 2021. Nếu luật chuyển giới 2021 được ban hành, quyền của người chuyển giới sẽ thay đổi ra sao? Cùng theo dõi trong bài viết sau!
KHÁI QUÁT VỀ DỰ THẢO LUẬT CHUYỂN GIỚI 2021
Về hình thức, dự thảo Luật Chuyển giới 2021 có 5 chương, 25 điều gồm:
- Những quy định chung
- Điều kiện đối với người đề nghị chuyển đổi giới tính
- Điều kiện đối với tổ chức, cá nhân thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính
- Công nhận đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính
- …
Về điều kiện đối với người đề nghị phẫu thuật ngực hoặc bộ phận sinh dục để chuyển đổi giới tính, Điều 7 dự thảo Luật quy định:
- Người chuyển giới phải có nhận diện giới tính khác với giới tính hiện có
- Phải đủ 18 tuổi và là người độc thân
- Đã điều trị nội tiết tố sinh dục (Hormone) liên tục trong thời gian 1 năm, trừ trường hợp phẫu thuật ngực từ nữ sang nam
Đối với bệnh viện được phép can thiệp y học chuyển đổi giới tính, Điều 10 dự thảo Luật quy định phải là bệnh viện chuyên khoa nội, nội tiết, sản khoa hoặc nam học; bệnh viện đa khoa có chuyên khoa nội, nội tiết, sản hoặc nam học đã được cấp Giấy phép hoạt động theo quy định của pháp luật.
Một trong những nội dung đáng chú ý của dự thảo Luật đã quy định “Can thiệp y học để chuyển đổi giới tính là một hoặc toàn bộ quá trình từ điều trị nội tiết tố sinh học đến phẫu thuật ngực, phẫu thuật bộ phận sinh dục để thay đổi giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện”. Ba trường hợp được công nhận đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính bao gồm:
- Người đề nghị chuyển đổi giới tính đã điều trị nội tiết tố 2 năm liên tục
- Người đề nghị chuyển đổi giới tính đã sử dụng nội tiết tố 1 năm liên tục và thực hiện xong phẫu thuật ngực hoặc phẫu thuật bộ phận sinh dục
- Người đề nghị chuyển đổi giới tính đã sử dụng nội tiết tố 1 năm liên tục và phẫu thuật cả ngực và bộ phận sinh dục.
Về thay đổi giới tính và các giấy tờ liên quan, Điều 20 dự thảo Luật chuyển giới 2021 quy định, người chuyển giới phải có Giấy công nhận đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính. Đây là căn cứ để đăng ký thay đổi hộ tịch. Sau khi thay đổi hộ tịch, giấy tờ hộ tịch là căn cứ để thay đổi các giấy tờ pháp lý có liên quan. Từ phân tích này có thể thấy, đối với người đã sang Thái Lan chuyển đổi giới tính, pháp luật Việt Nam công nhận giới tính mới của họ với đầy đủ các quyền nhân thân.
NẾU DỰ THẢO LUẬT CHUYỂN GIỚI ĐƯỢC BAN HÀNH, SẼ CÓ TÁC ĐỘNG ĐẾN XÃ HỘI NHƯ THẾ NÀO?
Nếu Luật chuyển giới 2021 được ban hành sẽ có tác động lớn đến xã hội, đặc biệt là đối với cộng đồng người chuyển giới. Bên cạnh đó, sẽ tác động đến cộng đồng nói chung về cách nhìn nhận bản dạng giới, thừa nhận sự đa dạng về giới, thay đổi định kiến, giảm kỳ thị và phân biệt đối xử.
Đối với những người có mong muốn chuyển đổi giới tính: Luật được ban hành sẽ giúp họ thực hiện được quyền chuyển đổi giới tính của mình, được sống thật với giới tính mà mình mong muốn. Đồng thời giúp các bạn tự tin khi đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, được chăm sóc sức khoẻ khi ốm đau, có thể kết hôn với người mình yêu, tự tin khi tham gia các sự kiện hay tham gia phương tiện công cộng, có cơ hội học tập, lao động, làm việc, cống hiến để trở thành công dân có ích cho xã hội.
Bên cạnh đó, Luật chuyển đổi giới tính chính là cơ sở pháp lý để các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhân lực…để được phép tiến hành các kỹ thuật can thiệp y học để chuyển đổi giới tính.